1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık

Bulgaristan'dan Göç Eden 1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık Tespiti İçin Gerekli Evraklar (2022)

1. Türkiye Cumhuriyeti Pasaport Fotokopisi
2. Vize Merkezi Bulgaristan Vatandaşlık Hakkı Tespit Bilgi Formu
3. İki (2) Adet Fotoğraf
4. İsim Denklik Belgesi (Apostilli - Ankara, İçişleri Bakanlığı, Göçmen Bürosu’ndan alınacak)
5. Nüfus Kayıt Örneği (Erkek için, Vukuatlı, Apostilli - Nüfus Müdürlüğü’nden alınacak)
6. Nüfus Kayıt Örneği (Kadın için, Vukuatlı, Apostilli - Nüfus Müdürlüğü’nden alınacak, Kızlık Soyadı ile)
7. Evlenme Kayıt Örneği (Apostilli, Nüfus Müdürlüğü’nden alınacak)
8. Vekâletname (Apostilli, Örnek, Noter onaylı)
9. Bulgaristan’dan kalmış belgeler varsa fotokopileri de verilmeli.

NOT: Türkiye Cumhuriyeti’nden alınan her evrak, Bulgaristan Cumhuriyeti’nde geçerli olması için TC Valilik veya TC Kaymakamlık onaylı olması gerekiyor.

Bulgaristan’dan göç ederek şu anda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan kişilerin Bulgaristan vatandaşlığına başvuru yapma hakkı bulunur. Bu konuda öncelikle şahsın Bulgaristan’daki vatandaşlık bilgileri sorgulanmalı ve hakkın hala mevcut olup olmadığı tespit edilmeli. Sonraki sürecin nasıl ilerleyeceği bu sonuçlara göre karar verilir. Bir kişinin Bulgaristan vatandaşı olup olmadığını anlamak için öncelikle Bulgaristan Adalet Bakanlığı’ndan Bulgaristan vatandaşlık sorgulama yapmak gerekir.

1949-1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık Başvuruları

Bulgaristan’dan Türkiye’ye özellikle son 100 yılda pek çok büyük kitlesel göç gerçekleşti. Bunlardan en çok bilinenleri ve en yakın olanları ise 2’nci Dünya Savaşı’ndan sonra gerçekleşti. 1949-1951 yılları arasında 155 bin, 1968-1978 yıllarında 115 bin ve 1989 yılında da 320 bin olmak üzere, son yarım asırda gerçekleşen göçlerde, sonraki yıllarda gelenlerle birlikte toplamda yaklaşık 800 bin Bulgaristan Türkü Türkiye’ye göç etti. Ülkelerini değiştiren bu insanlar ise eski vatandaşlıklarını kaybetmiş oldular. Ancak kanunların verdiği haklar doğrultusunda tüm Bulgaristan göçmenleri şartları karşılamaları koşuluyla Bulgaristan vatandaşlıklarını geri alabiliyor. Bu haklarını kullanırken ise bilmeleri gereken bazı ayrıntılar ve izlemeleri gereken belirli aşamalar bulunuyor.

Türkiye’ye çeşitli tarihlerde göç eden Bulgaristan Türkleri vatandaşlık haklarını talep ederken bilmesi gereken en önemli bilgi, hangi tarihte Türkiye’ye giriş yaptığıdır. Çünkü bu tarihler vatandaşlık isteği ile ilgili taleplerinin nasıl ilerleyeceğini gösterecek.

Bulgaristan ile Türkiye arasında göçler hiç durmadı. Ancak resmi 1945 yılından sonra sadece iki tane göç gerçekleşmiştir. Bu durum, iki ülke arasında yapılan anlaşmalar nedeniyle böyledir. İlk göç 1949-1951 yılları arasını kapsar, 1968 ile 1978 yılları arasında Türkiye’ye gelenler ise ikinci göç anlaşmasına dâhildirler. Bu iki anlaşmaya göre Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelenler Bulgaristan Anayasasının ilgili maddesine göre vatandaşlıktan çıkartılmışlardır. 1989 yılında Türkiye’ye göç edenler ise ülkeye turist olarak geldikleri kabul edilir. Ancak hemen sonrasında Bulgaristan’da gerçekleşen rejim değişikliği nedeniyle alınabilir bir kararla 1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık 'tan hiçbir zaman çıkartılmamışlardır. Bu nedenle basit birkaç belge toplayarak Bulgaristan pasaportlarını ve kimliklerini geri alabiliyorlar.

1949-1951 Bulgaristan Göçmenlerinin Bulgaristan Vatandaşlık Başvuruları Neye Göre Değerlendirilmektedir?

1949, 1950 ve 1951 yıllarını kapsayan resmi göç anlaşması kapsamında Türkiye’ye gelen 1951 göçmenleri Bulgaristan vatandaşlığı haklarını geri talep ederken izleyecekleri aşamaları belirleyen en önemli ayrıntı 22 Kasım 1950 tarihidir. Buna göre, başvurusu için bu tarihten önce Bulgaristan’dan ayrılanlar gerekli evrakları hazırlayarak 1951 Bulgaristan göçmenlerine vatandaşlık başvurusu yaptıkları takdirde hızlı bir şekilde taleplerinin karşılığını olumlu olarak alırlar. Bu tarihten sonra Türkiye’ye göç edenlerin işlemleri ise daha uzun süreçte tamamlanıyor. Bu nedenle göç eden kişinin bu tarihten önce mi sonra mı Bulgaristan’dan çıkış yaptığı ve Türkiye’ye giriş yaptığı tespit edilmeli. Bunun için gerekli kayıtlar ise alınması gereken İsim Denklik Belgesi’nin ekinde bulunan Göç Pasaportu fotokopisinde veya Türkiye vatandaşlığı verilene kadar kimlik yerine kullanılan Muhacir Kâğıdında yazar.

Prosedüre göre, Bulgaristan vatandaşlığı talep edebilmek için Bulgaristan Adalet Bakanlığı’nda bu kişinin kayıtlarına bakmak gerekiyor. Ancak göçmenlerin iki ülkedeki kayıtları da farklı olabiliyor. Bu ise sorunlara neden olabiliyor ve aranan kaydın bulunamamasına veya sürecin uzamasına neden olabiliyor. Bu kayıtlarda başlıca iki sorun vardır. Bunlar ise yanlış veya tam olarak yazılmayan doğum tarihleri ve Birbirileriyle uyumlu olmayan kişinin iki ülkedeki isimleridir.

Bulgaristan Göçmenlerinin Doğum Tarihi Sorununu Düzeltme İşlemleri

Tüm göçlerde Türkiye’ye gelenlerin ilk kayıtları sınıra en yakın şehir olan Edirne’de alınmıştır. Bu yoğun zamanlarda ise doldurulan evraklarda eksiklikler oluşmuştur. Bu nedenle kayıt altına alınan kişilerin doğum tarihlerinde yıllar doğru olsa da yüzbinlerce insanın gün ve ayları sadece 1 Ocak ve 1 Temmuz olarak kayıt edilmiştir. Dolayısıyla Bulgaristan göçmenlerinin tüm kayıtları Edirne Köy Hizmetleri Müdürlüğü’nde bulunurdu. Ancak elektronik sisteme geçiş (MERSİS) ve tüm bilgilerin tek merkezde toplanması amacıyla kayıtların tamamı Ankara’ya gönderildi. Bu eksik bilgiler ve değişiklik ise vatandaşlık başvurularında bir ön sorun oluşturuyor. Bunu aşmak için öncelikle Bulgaristan’dan Sofya’dan “apostilli” şekilde Doğum Belgesi almak gerekiyor.

Sonraki aşamada alınan bu belge Türkiye’de Yeminli bir tercüman tarafından Türkçeye tercüme edilmesi gerekiyor. Daha sonra Asli Hukuk Mahkemesi’ne “doğum tarihi değişikliği” ile ilgili başvuru yapılarak dava açılıyor. Alınan karara bağlı olarak mahkeme otomatik olarak kişinin bağlı olduğu nüfus dairesine kişinin yeni doğum tarihini bildiriyor. Bu süreç mahkemelerin yoğunluğuna göre 6 ile 12 ay arasında sürebiliyor. Bu değişiklik yapıldıktan sonra Türkiye’den alınacak olan tüm belgelerde yazan kişinin doğum tarihi de Bulgaristan’daki ile aynı olmuş oluyor.

Bulgaristan Vatandaşlık Başvurusunda İsim Denklik Belgesi

Bulgaristan vatandaşlığı başvuru işlemlerinin merkezinde bulunan en önemli belgelerden biri de İsim Denklik Belgesi. Bu evrak, Türkiye’de ve Bulgaristan’da farklı isimlerde kayıtları bulunan bir kişinin aynı kişi olduğunu ispatlıyor. Bu ise gerekli kayıtların aranması için gerekli olan bir bilgi.

İsim Denklik Belgesi, Ankara’da İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınıyor. Bu belgenin yoğunluktan dolayı 1-1.5 ayda alınabiliyor. Elektronik başvuru da yapılabiliyor. Buradaki Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nden İsim Denklik Belgesi’nin yanı sıra Muhacir Kâğıdı ve Tabiiyet Beyannamesi alınması da gerekebilir. Bunun sebebi ise bu belgelerden herhangi birinde Bulgaristan’dan göç edilen net tarihin belirlenmesidir. Zira birinde yazmıyorsa bir diğerinde olabiliyor. 1949-1951 yılları arasında gelen Bulgaristan göçmenlerinin nüfus kayıtlarında bu bilgiler bulunmaz. Bunu tespit etmek içinse İsim Denklik Belgesi’nin ekinde bulunan Göç Pasaportu fotokopisi veya Muhacir Kâğıdı ile Tabiiyet Beyannamesi’ne bakılması gerekir.

1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık

Bulgaristan vatandaşlığı veya Bulgaristan Oturum İzni almak için Bulgaristan’ın ne şekilde terk edildiği bilinmesi gerekir. Bu ise göç edilen tarihe göre belirlenir. Yani 22 Kasım 1950’den önce ve sonra göç edenler farklı prosedürleri takip ederek işlem yapacak. Bu belge, Bulgaristan Yabancılar Kanunu’nun hangi maddesine göre oturum veya vatandaşlık için başvurması gerektiğini belirlemek için gerekli.

Vatandaşlık başvurularında bakılması gereken sınırdan geçiş yapıldığı gün. Çünkü Türkiye vatandaşlığına geçiş çok daha geç olmuş olabilir. Bu yüzden sınırda vurulan mühür önemlidir. Türkiye vatandaşı olunan tarihin hiçbir önemi yoktur.

Yine de İsim Denklik Belgesi’nde her zaman Göç Pasaportu fotokopisi olmayabiliyor. Bu durumda Türkiye’ye geliş tarihi Muhacir Kâğıdı tercüme ettirilerek ve onaylanarak kaynak olarak kullanılır. Bu belge tüm göç tarihlerinde gelenler tarafından kullanılabilir.

Bazı durumlarda ise İsim Denklik Belgesi de verilmeyebilir. Bunun için önce bir Bulgaristan’dan Doğum Belgesi getirilmesi isteniyor. Bu kayda göre Türkiye’den bir İsim Denklik Belgesi alınıyor. Ancak bu durumlarda ekte Göç Pasaportu fotokopisi bulunmadığı için bir işe yaramıyor. Böyle durumlarda da göç tarihini belirlemek için Muhacir Belgesi veya Tabiiyet Beyannamesi kullanılır.

Nüfus Dairelerinden İsim Denklik Belgesi alınmaz. Yine de her ihtimale karşı sorgulama yapılabilir. Ancak çıkma olasılığı yoktur. Bu yerlerden sadece 1989 göçmenleri alacakları Nüfus Kayıt Örneklerinin alt kısımlarında gerekli bilgiler yazar.

Alınan İsim Denklik Belgesi veya diğer evraklarla birlikte vatandaşlık için başvuru yapmak isteyen kişinin Bulgaristan’daki ismi ve göç tarihi de belirlenince artık sıra vatandaşlık işlemleri için sorgulama yapmaya gelir.

Bulgaristan Vatandaşlığı Başvuru Süreci

Düzeltilen doğum tarihi, alınan İsim Denklik Belgesi ve her ihtimale karşı hazır bulundurulan Muhacir Belgesi ve Tabiiyet Belgesi ile Bulgaristan Vatandaşlığı yapacak olan kişi Bulgaristan’da Adalet Bakanlığı’na başvurarak göçmen kendisiyse kendisi için, anne veya babası ise vekâlet alarak onlar için kayıt sorgulaması yaptırmalı. Sunulacak olan tüm belgeler Bulgaristan’da tercüme edilip onaylanmalı ki işlem görebilsinler. Ayrıca orijinal belgeler de yanlarında bulundurulmalı. Önlem için fotokopileri de çekilmeli.

Bu arşiv aramasında yapılan taramada Göç Pasaportu veya diğer belgelerdeki mühre göre ve kayıtlarda bu kişi hakkında düşülen notlara göre “Bulgaristan Vatandaşıdır” veya tam tersi cevap çıkabilir. Eğer 22 Kasım 1950 tarihi öncesi göç gerçekleştiyse, büyük ihtimalle vatandaşlık sorgulaması olumlu çıkacaktır. Başvuruyu yapan 1949-51 göçmeni sağ ise Bulgaristan’da bağlı olduğu Nüfus Dairesi’nden EGN’sini, yani Bulgaristan Kimlik Numarasının ve Bulgaristan Doğum Belgesini alarak, bir ikamet edeceği adresi belirterek başvuru yapacak. Başvuru sonrasında 3.5-4 ayda vatandaşlık alınabilir. Daha sonra ise çocukları için başvuru yapılabilir. Bulgaristan yasalarına göre vatandaşlık başvurusu ancak bir önceki soy vatandaşlığa sahipse yapabiliyor.

Eğer ret cevabı gelirse bu sefer Bulgaristan vatandaşlığı için “uzun prosedür” denen süreç başlatılmalı. Bu şekilde vatandaşlık almak için önce Bulgaristan oturma İzni alınması gerekir.

Bulgaristan Vatandaşlığının İlk Şartı Bulgaristan Oturum İzni

Bulgaristan Oturum İzni için başvurular ülkenin Yabancılar Kanunu’nun 25 madde, 9 bendine göre yapılıyor. Bu başvuru için kişinin müracaat edebilecek durumda olduğunu belgeleyen bir belge sunulması gerekiyor. Bu belge ise Adalet Bakanlığı’ndan çıkan sonuç belgesidir. Bulgaristan Oturma İzni alınınca üç (3) yıllık bekleme süresinin sonunda vatandaşlık başvurusu yapılabiliyor. Daha sonra da kanunen beklenmesi gereken süre de yaklaşık iki (2) yıl sürdüğü için Oturum İzni alındıktan yaklaşık beş (5) yıl sonra Bulgaristan Vatandaşlığı alınabiliyor.

Bulgaristan Oturum İzni Başvurularında Adres Kayıtlarının Önemi

Bulgaristan Oturum İzni başvurusu yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri beyan edilecek adres ile ilgili. Üzerinde kayıt yaptırılacak olan adresin sahibinin üzerinde kayıtlı bir tapu olması gerekiyor. Oturma İzni başvurusu yapılırken bu kişinin de başvuru sahibi ile birlikte tapusu ve kimliği ile Bulgaristan’daki ilgili Nüfus Dairesi’ne gelerek adres beyannamesi yapması gerekir.

Hayatta Olmayan Kişiler İçin Vatandaşlık Kayıtlarını Sorgulama

1949-1951 yılları arasında Türkiye’ye göç eden Bulgaristan göçmenlerinin bazıları artık hayatta olmayabiliyorlar. Bu gibi durumlarda Bulgaristan Adalet Bakanlığı’nda vatandaşlık kaydı araştırması yapabilmek için sadece bu kişinin resmi mirasçısı olan kişi başvuru yapma hakkına sahiptir. Bu kişilerin Türkiye’de doğmuş olmaları bir fark yaratmıyor. Yine de mirasçısı ise başvuru yapabiliyor. Taleplerini Bulgaristan’daki ilgili Nüfus Dairesi vasıtasıyla Adalet Bakanlığı’na yapabiliyor. Bu durumda alınan sonuç olumlu olursa üzerinden başvuru yapılan kişinin çocukları “kısa prosedür” ile 3.5-4 ayda alabiliyor. Ancak cevap olumsuz olursa, yani 22 Kasım 1950’den sonra göç gerçekleştiyse, bu kişinin çocukları üzerinden oturum izni alınacak kişi olmadığı için ne Bulgaristan Oturma İzni alabiliyor ne de vatandaşlık hakkından yararlanamıyor.

Eski Göçmenlerin Bulgaristan Vatandaşlığı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

• Türkiye dünyada arşiv kayıtları en iyi olan ülkelerden biridir. Ancak bu duruma rağmen çeşitli nedenlerden dolayı her göçmenin kayıtları korunmamış olabiliyor. Bu durum daha çok 1900’lü yılların başındaki kayıtlar için geçerlidir. Bulgaristan vatandaşlığı için belge toplayan bir kişi örneğin 1920’li yıllardan göç ile ilgili belgelerini Türkiye’de bulsa dahi bunun karşılığı olan Bulgaristan’daki kayıtları tam değilse bu kayıtlardan faydalanamaz.
• İnternet ortamında bulunan bazı bilgilere göre, “Geriye doğru 6’ncı nesle kadar Bulgaristan göçmeni olanların Bulgaristan vatandaşlığı alabildiği” yazıyor. Ancak bu bilgi tam olarak doğru değil. Bulgaristan’ın azalan nüfusu nedeniyle iktidardaki bazı “sağ” eğilimli partiler “Bulgar Uyruklu” olması şartıyla vatandaşlık işlemlerini kolaylaştırma girişimleri olmuştu. Bu istekleri tam olarak eyleme dökülmedi. Yabancıların Bulgaristan vatandaşlığı talepleri için gerçek olan tek bilgi; Bulgaristan Yabancılar Kanunu’nun vatandaşlık şartlarını tanımlandığı şekliyle yapıldığıdır.
• Bulgaristan kayıtlarında eski göçmenlere Bulgaristan vatandaşlığı kayıtlarında bazı notlar bulunur. Bu notlar resmi göç anlaşmasına göre göç ettiyse bulunur. Ayrıca 1948 veya 1968 kanunlarının hangi maddesine göre nasıl vatandaşlıktan çıkarıldığı belirtilir. Vatandaşlıktan çıkarılma durumunu belirleyen bir başka madde de turist olarak Türkiye’ye gelip kalanları ilgilendiriyor. Bu maddeye göre turist olarak Bulgaristan’dan çıkış yapanlar, altı (6) ay ülkeye dönmezse vatandaşlıktan çıkarılıyor. Ancak bu madde alınan özel bir kararla 1989 göçmenleri için uygulanmıyor.
• Bulgaristan’dan alınan Doğum Kayıt Bölgeleri'nde kişinin Bulgarca ismi yazar. Ancak başvuru yapılırken doldurulması istenen Dilekçe (Zayavlenie), Türk kimliğinde yazan isim ile doldurulması istenir. Bu nedenle verilen Bulgaristan kimliklerinde de kişinin Türkiye’deki ismi bulunur. Esas olarak Bulgaristan isimleri kabul edilse dahi, çıkartılan yeni evraklarda Türkiye’deki isimleri ile verilir.

Oturma izni için önemli bilinmesi gerekenler

• Bulgaristan için yapılan Oturum İzni başvurularının nerdeyse yüzde 95’i adres beyanından dolayı ret ediliyor. Bunun nedeni bildirilen adreste dört (4) kişiden fazla kaydın olması, bildirilen kişinin orada yaşamaması ve yapılan sorgulamalarda kişinin orada ikamet etmediği ortaya çıkmasıdır. Bu nedenle yaşanacak adres bildirimi yapılırken tedbirli olmak ve yasal olarak talep edilen gereklilikleri yerine getirmek gerekir.
• Bazı durumlarda, göç tarihi 22 Kasım 1950’den önce olduğu ispatlansa dahi Bulgaristan Adalet Bakanlığı’nda yapılan vatandaşlık sorgulaması ile ilgili olumsuz sonuç çıkabilir. Yapılan başvuru sonucu ret nedeni ise belirtilmediği için itiraz için neden de belirlenemiyor. Bu durumu aşmak için kanunları iyi bilmek gerekir. Yazılacak olan bir “serbest dilekçe” ile bu durum için müdahale etmek denenebilir. Dilekçede kişinin doğum bilgileri, doğduğu yer, göç tarihi ve nedeni alınan belgelerle desteklenerek; özellikle de vatandaşlık talebinin dayandırıldığı kanun maddesi ve emir belirtilerek “Bulgaristan vatandaşı olduğuna dair” belge verilmesi talep edilebilir.

1951 Bulgaristan Göçmenlerine Vatandaşlık Başvuruları Sonuçlanma Süreleri

Kısa Prosedür

Başvuru yapan kişi sağ veya vefat ettiyse, ancak 22 Kasım 1950’den önce göç ettiyse:

1. Bulgaristan Doğum Kayıt Belgesi alma ve Türkiye’de tercüme ettirilmesi: Doğum yeri biliniyorsa, 30-45 gün arası.
2. Doğum tarihinin düzeltilmesi için Türkiye’de Asli Hukuk Mahkemesi’nde açılacak dava: 6-12 ay arası.
3. İsim Denklik Belgesi, Muhacir Kâğıdı, Tabiiyet Beyannamesi alma: 1-1.5 ay arası.
4. Bulgaristan Adalet Bakanlığı’nda Kişinin vatandaşlık durumunu sorgulama: 3-3.5 ay arası.
5. Bulgaristan vatandaşlığı başvurusunun sonuçlanması: 3-3.5 ay arası.

BULGARİSTAN VATANDAŞLIĞI ALMAK İÇİN ORTALAMA SÜRE: 13-21 AY.

Uzun Prosedür

Başvuru yapan kişi sağ ve 22 Kasım 1950’den sonra göç ettiyse:

1. Bulgaristan Doğum Kayıt Belgesi alma ve Türkiye’de tercüme ettirilmesi: Doğum yeri biliniyorsa, 30-45 gün arası.
2. Doğum tarihinin düzeltilmesi için Türkiye’de Asli Hukuk Mahkemesi’nde açılacak dava: 6-12 ay arası.
3. İsim Denklik Belgesi, Muhacir Kâğıdı, Tabiiyet Beyannamesi alma: 1-1.5 ay arası.
4. Bulgaristan Adalet Bakanlığı’nda Kişinin vatandaşlık durumunu sorgulama: 3-3.5 ay arası.
5. Oturma İzni başvurusunun sonuçlanması: 6-8 ay arası.
6. Bulgaristan Oturma İzni alınınca bekleme süreci: 3 yıl.
7. Bulgaristan vatandaşlığı başvurusu sonuçlanma süresi: 6-18 ay.

BULGARİSTAN VATANDAŞLIĞI ALMAK İÇİN ORTALAMA SÜRE: 5-7 YIL